FUZÛLÎ – SIHHAT U MARAZ
Sesli Kitap Açıklaması
Sesli Kitap, Fuzûlî’nin Sıhhat u Maraz’ı (Hüsn ü Aşk) eserinde tıbbı üç bölümde ele almaktadır. (Aslında risâle iki kısımdır.) Birinci bölümde: Sıhhat nedir? (Hüsn) İkinci bölümde: Maraz nedir? (Hastalık) Üçüncü bölümde ise Tedavi nedir? Yani sağlığın yeniden kazanılması nasıl olacaktır? Önce Sıhhat’i yâni Hüsn (Güzellik)’ü görelim:
Fuzûlî’ye göre: Ceberut âleminde doğup Lâhût âlemi yer edinmiş ruh adında, pak yaradılışlı birisi vardır. Günlerden bir gün dolaşma arzusuyla nâsût (İnsanlık) âlemine ayak basınca beden diye adlanmış bir diyar görür. Yedi ırklım, onun yedi endamından ibarettir. Bu nasût mülkünün padişahlığı: birbirine benzeşmezlikte ortak; uyumlulukta ise birbirinden ayrılmalarına imkân olmayan DÖRT KARDAŞ’a verilmiştir. KAN, SAFRÂ, BALGAM, SEVDÂ!
Bunların birbirlerini sevmede adları: ERKAN; benzeşmezlikte de: EZDÂD’tır. Birbirlerine karışmaları ile VÜCÛD’a sebep olduklarından AHLÂT meydana gelir: (Ahlât-ı Erbaa)! Bu dört iş bilen kardeşin çalışmaları ile BEDEN ülkesinde akan ACI, TATLI, TUZLU, EKŞİ dört nehir sayesinde TEN mülkü mamur olmuştur. Bu dört nehirin özelliği: KURULUK, YAŞLIK, SICAKLIK ve SOĞUKLUK adındaki dört tabiat, MİZAC adlı kızın idaresine bırakılmıştır. Ruh, Beden (Ten) diyarını görünce, çok beğenerek MİZÂC’a gönül verir.
Fuzûlî, Hüsn ü Aşk (Sıhhat u Maraz)’ta, Güzellik ile Aşk’ı anlatır görünerek, tıbba dair edindiği bilgileri, hastalığın âmillerini ve tedavi usullerini, çok kere gerçek bazen da temsili olarak, dile getirmiştir. Sıhhat u Maraz risâlesi, Farsça olmakla beraber, çok okunmuştur. Çok kere istinsah edilmiştir. Nüshalar arasında büyük farklar meydana gelmiştir. Fuzûlî’nin elinden çıkan şeklini görmemiz mümkün olamamıştır. Tenkîdli metninin hazırlanmasında yarar görmekteyiz. Sesli Kitap Arşivi olarak iyi dinlemeler dileriz.
(Tanıtım Bülteninden)
En Sevilen Sesli Kitapları Hemen Şimdi Dinleyin!
Yazar Açıklaması (Kısa Biyografi)
Fuzuli’nin doğum yılı olarak gösterilen tarihler birbirinden farklıdır. Yakın zamana kadar kabul gören 900 (1495) tarihiyle Ebüzziyâ Mehmed Tevfik’in verdiği 910 (1504-1505) tarihi herhangi belgelere dayanmamaktadır. Yaşamıyla alakalı bildiklerimiz çok azdır. Kimi kaynaklarda rastlantısal bilgiler ya söylenti ya da küçük notlardan öteye geçemez. Asıl adının Mehmed, babasının adının Süleyman olduğu bilinmekle beraber hangi tarihte ve nerede doğduğu hakkında kesin bilgi yoktur. Mevcut kaynaklar onun Bağdat civarında doğduğunu kaydederse de belli bir yer üzerinde birleşemezler.
Yapıtlarında rastlanan felsefe, tıp, din bilimleriyle ilgili bilgiler göz önünde tutulursa, iyi bir öğrenim yaptığı kesindir. Çağdaşı kaynakların asıl adını yazmayıp daha çok Mevlânâ Fuzûlî veya Fuzûlî-yi Bağdâdî mahlas ve nisbesi altında hal tercümesini verdikleri şairin asıl adıyla babasının adını ilk defa Kâtib Çelebi Keşfü’ẓ-ẓunûn’da belirtmiştir. Bütün yaşamı Hille, Kerbelâ ve Bağdat çevresinde geçmiştir. Sıkıntılarla ve geçim zorluklarıyla dolu bir yaşam sürdüğü, “Diyar-ı Rumu gözet terk-i hâk-i Bağdat et” demesine karşın Irak bölgesinden ayrılamadığı kendisinin verdiği bilgilerden anlaşılmaktadır.
Fuzûlî’nin 1527 yılından başlayarak Kanûnî Sultan Süleyman’ın 1534’te Bağdat’ı fethine kadar geçen sürede nasıl yaşadığı bilinmemektedir. Kanûnî Bağdat’ı fethedince, “Geldi burc-ı evliyâya pâdişâh-ı nâmdâr” tarih mısraını da ihtiva eden meşhur kasidesiyle beraber padişaha beş kaside takdim etmiş, Sadrazam Makbul İbrâhim Paşa, Kazasker Abdülkādir Çelebi, Nişancı Celâlzâde Mustafa Çelebi gibi şahsiyetlere de kasideler sunarak bu defa Osmanlı devlet adamlarının himayesine girmeye çalışmıştır.
Şurası çok açıktır ki; Fuzuli, gelmiş geçmiş Türk şairlerinin en büyüklerinden biridir. Bu büyüklük, hakkında yüzlerce makale yazılmasına, inceleme yapılmasına yol açmıştır. Burada, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın bir iki makalesiyle onun şiir dünyasına girmeye çalıştığını ve Fuzulî’yi gerçek yerine oturttuğunu belirtelim. Ona göre “Fuzulî, şiiri sadece kalbe ait bir macera telakki eder ve ıztırabı şair için yaşanacak tek iklim gibi görür.”
Bizleri Facebook, Instagram ve Twitter hesaplarımız üzerinden takip edebilirsiniz. Ayrıca Diğer içeriklerimize de göz atmayı unutmayın!
